MISIÓN 1:

SERES VIVOS

 

 

 

 

1 AS FUNCIÓNS VITAIS NOS SERES VIVOS: NACEMOS PARA MORRER

 

"Para derrotar ao teu inimigo, primeiro tes que entendelo" Ahsoka Tano

 

O noso planeta está habitado por millóns de seres vivos que comparten espazo cos seres inanimados. Todos os diversos seres vivos teñen en común un conxunto de características que os diferencian dos seres inanimados:

- Atopanse constituidos por la misma materia, biomoléculas comunes a todos ellos. Cada biomolécula pon de manifesto unha unidade de composición.

- Están formados por células.

- Son capaces de realizar tres funcións vitais: nutrición, relación e reproducción.

 

 

A función de nutrición:

 

Os obxectivos da nutrición son:

- Renovar e preservar as estruturas do corpo

- Obter a enerxía necesaria para realizar funcións vitais, moverse, producir calor e permitir que os órganos funcionen e permitan ás células fabricar as biomoléculas que precisan (para o que é É necesario incorporar materia ao medio) .

Dependendo dos materiais que se asimilen e do procedemento empregado para obter enerxía, diferencianse dous tipos de nutrición: autótrofa e heterótrofa.

 

 

TAREFA:

1 Explica coas túas palabras a diferencia entre a nutrición autótrofa e heterótrofa.

 

 

A función de relación:

 

Os obxectivos da relación son:

- Permite aos seres vivos detectar e obter información do medio no que viven

- Grazas esta información, os seres vivos poden tomar as decisións acertadas para elaborar unha resposta adecuada a contorna para poder adaptarse e sobrevivir.

 

 

 

Dous exemplos de relación no mundo das plantas son o Fototropismo e o Hidrotropismo.

TAREFA: Investiga un poco sobre eles e explica en qué consisten.

 

A función de reproducción:

 

 

Mediante a reprodución un organismo orixina unha célula ou un grupo de células, que tras un proceso de desenvolvemento, dá orixe a un novo organismo da mesma especie, posibilitando a supervivencia da mesma. A reprodución ten por obxectivo a procreación de novos individuos a partir dos existentes.

Existen dúas modalidades de reprodución:

A reprodución asexual.

 

A reprodución sexual.

 

 

 

NOS ANIMAIS:

 

 

 

nas plantas (sexual):

 

 

 

Nas plantas (asexual):

 

 

 

TAREFA: Imos tratar de completar un esquema coa axuda do mestre e tendo por modelo esta infografía sobre os tipos de reproducción.

 

 

Agora que fuches quen de cumpir a primeira misión con éxito practica a tua pericia como piloto no camiño a Endor...

 

2 OS CINCO REINOS: DA TERRA A ENDOR

 

 

Lexendaria en toda a galaxia, os membros da Orde Jedi non estaban completamente versados na existencia da Fonte da Vida. Un Mestre Jedi, Qui-Gon Jinn, descubrira a lenda pouco antes da súa morte e estudouna en profundidade. Crendo que atopara varias localizacións potenciais, Jinn morreu antes de poder aventurarse nunha. A pesar diso, o espírito de Jinn prevaleceu e manifestouse nos soños do Gran Mestre Jedi Yoda, instándoo a continuar cos seus estudos. Luke cre que é posible que una desas localizacións se atópe na Terra...

 

No noso planeta existe unha gran diversidade de seres vivos. Todos eles constituídos por células. Para poder estudar esta gran diversidade é necesario clasificalos, agrupalos e ordenalos. A taxonomía estuda esta clasificación. Nesta ciencia todos os seres vivos pertencen a un dos 5 reinos catalogados: animais, prantas, fungos, protoctista e monera.

 

Nesta parte imos ver os Reinos dos fungos, protoctista e monera.

E mais adiante o animal e vexetal.

 

 

 

O REINO FUNGO

 

 

 

Os fungos son seres vivos, xeralmente terrestres, que non posúen clorofila, a diferenza das plantas e as algas.

O reino dos fungos non se considera nin animal nin vexetal. Aínda que reúnen algunhas das características de ambos, non se poden agrupar en ningún deses reinos. Como sucede coas plantas, tampouco os fungos se desprazan, pero do mesmo xeito que os animais, non son capaces de fabricar o seu alimento.

As súas características principais son:

a) Son seres pluricelulares, aínda que existe algún caso de fungo unicelular (levaduras). Neste reino agrúpanse:

- Fermentos.
- Mofos.
- Cogomelos.

b) Non se desprazan e non responden a estímulos externos, como a luz solar.
c) Teñen nutrición heterótrofa.
d) Non realizan a fotosíntese.
e) Aliméntanse de materia orgánica en descomposición.
f) Teñen reprodución sexual e asexual: todos os fungos reprodúcense mediante esporas, estas poden orixinarse mediante procesos sexuais ou asexuales, dispérsanse grazas á incidencia do vento, a auga, os animais, etc. e germinan con condicións ambientais favorables.

Pertencen a este grupo o mofo do pan, o fermento da cervexa, o do viño, a da sidra, o mildio da vide e todos os cogomelos.

 

 

 

Os fungos acostuman poboar sitios húmidos como as árbores, o sotobosque, as verduras ou un anaco de pan.

 

 

 

 

TAREFA: Mofo é o nome común, en Bioloxía, que se dá aos fungos filamentosos de pequeno tamaño que crece na superficie dos alimentos e outros materiais. Imos experimentar na aula para crear mofo. Como facelo?

 

1 Reúne os materiais necesarios.

 

Para facer que creza mofo nun pan, terás que reunir os seguintes materiais: unha rebanada de pan (de calquera tipo), unha bolsa de plástico que se poida pechar, un rociador e auga. Podes usar calquera tipo de pan, pero debes saber que o pan de sándwich que se compra nas tendas contén conservantes e que o mofo se demorará máis en crecer. O mofo crecerá no pan fresco máis rápido.

Enche o rociador con auga antes de empezar o experimento.
Se non tes unha bolsa de plástico, podes usar un recipiente transparente que se poida pechar. Quererás que sexa transparente para que poidas observar o crecemento do mofo e que se poida pechar para conter o mofo. Un tarro de plástico ou vidro tamén pode funcionar, pero necesitarás refugalo ao final do experimento.

 

2 Rocía o pan con auga.

 

 

Co rociador, rocía lixeiramente a rebanada de pan. Non quererás que o pan estea empapado, só que estea un pouco húmido para fomentar o crecemento do mofo. É suficiente que o rocíes unha soa vez.

 

3 Pecha a bolsa de plástico.

 

 

Coloca a rebanada húmida dentro da bolsa de plástico e péchaa. Durante o resto do experimento, quererás manter a bolsa pechada para non expoñerche ás esporas de mofo que crecerán no pan.

 

4 Observa o crecemento do mofo.

 

 

Observa a diario o pan e leva un control do crecemento do mofo. Debe pasar de 7 a 10 días antes de que poidas ver un gran crecemento de mofo no pan. Poderás ver ese crecemento en 5 días, dependendo do tipo de pan que uses.

 

Lembra tomar anotacións cada día para completar un diario cos cambios que  notes no pan.

 

O REINO PROTOCTISTA

 

Dentro do reino dos protoctistas, atopamos as algas e os protozoos.

 

 

 

 Algas

 

As algas son seres vivos eucariotas que poden ser unicelulares ou pluricelulares. Atópanse nas augas e nútrense de forma autótrofa mediante a fotosíntese. Aínda que ás veces se as agrupa dentro das plantas, a gran maioría non forman parte do devandito reino, senón que se atopan dentro do reino dos protoctistas.

As algas unicelulares son aquelas algas formadas por unha única célula. Estas algas poden ser móbiles ou inmóbiles.

 

 

As algas clasifícanse xeralmente nos seguintes tipos:

- Algas verdes: poden ser unicelulares ou pluricelulares, de cor verde. Viven en augas doces e salgadas, e atópanse nas zonas máis próximas á superficie, onde a auga está en contacto co aire.

- Algas pardas: son unicelulares e de cor parda. Viven en augas salgadas, a unha profundidade intermedia.

- Algas vermellas: son unicelulares ou pluricelulares, de cor vermella. Viven en augas salgadas, nas zonas profundas.

 

 

 

Os protozoos

 

Os protozoos son seres vivos unicelulares eucariotas. Pertencen ao reino dos protoctistas. A súa nutrición é heterótrofa, polo que non poden fabricar o seu propio alimento. Poden reproducirse de forma sexual ou asexual.

Os protozoos viven de forma libre na auga ou de forma parasitaria dentro doutros organismos. Cando son parasitarios poden causar enfermidades, como a malaria.

 

 

Os protozoos clasifícanse segundo a súa forma de desprazarse. Así, temos as amebas, que se desprazan usando prolongacións do seu corpo, os ciliados, que se desprazan usando unha serie de pelos que envolven o seu corpo, e os flaxelados, que usan para moverse unhas colas moi longas chamadas flaxelos.

Son protozoos as amebas e os paramecios.

 

 

 

O REINO MONERA

 

 

 

O reino Monera ou mónera está formado por organismos unicelulares procariotas, que son diferentes completamente dos eucariotas. Exemplos destes organismos son as bacterias e as cianobacterias. Algunhas das características do reino Monera máis destacables son:

- As súas células non posúen núcleo nin orgánulos. Algunhas posúen parede celular.
- Poden vivir de forma individual ou agrupada.
- Poden vivir en todos os hábitats. Mesmo no corpo humano.
- O seu tamaño é microscópico, con entres 0,2 e 0,3 micras de diámetro.
- A súa morfoloxía é moi variada, podendo ser redonda, en tirabuzón, sacacorchos, etc.

 

E os virus?

 

TAREFA: Investiga sobre os virus e resposta a estas preguntas:

1 Que é un virus?

2 De onde provén a palabra virus?

3 Cal é a diferencia entre un virus e unha bacteria?

4 Nomea a lo menos cinco tipos diferentes de virus

 

TAREFA:

Completa este esquema a modo de resumo:

 

 

 

Resposta correctamente:

 

 

 

 

3 ECOSISTEMAS: A VIDA BUSCA O SEU SITIO NA GALAXIA

 

"Se me derrotas, volvereime máis poderoso do que poidas imaxinar" OBI- WAN KENOBI.

 

 

 

ECOSISTEMAS E OS SEUS COMPoÑENTES

 

Os ecosistemas son comunidades de seres vivos que interactúan e forman parte dun ambiente físico que proporciónalles as condicións necesarias para vivir.

En todos os ecosistemas podemos distinguir tres compoñentes:

- O conxunto de seres vivos que habitan no ecosistema.

- O medio físico, que é no que habitan os seres vivos dun ecosistema. As características do medio físico determinan o tipo de ecosistema que se establecen nel.

- As relacións que establécense entre os seres vivos, e tamén entre estes e o medio físico no que viven.

 

 

ORGANIZACIÓN DOS ECOSISTEMAS:

 

Os esquíos son animais que se reproducen con outros esquíos, e teñen descendentes similares aos seus pais.

Todos os seres vivos da mesma especie que viven nun ecosistema forman unha poboación.

Por exemplo, nun bosque, todos os esquíos forman a poboación de esquíos; os piñeiros forman outra poboación e os peixes outra.
O conxunto das distintas poboacións dos seres vivos dun ecosistema forman a comunidade.

 

TIPOS DE ECOSISTEMAS: Naturais e humanizados

 

1 Ecosistemas Naturais:

 

Os ecosistemas terrestres: o compoñente principal é o chan. As horas de luz, a cantidade de precipitacións, a altura sobre o nivel do mar e o relevo son factores que inflúen nos ecosistemas terrestres.

Nos ecosistemas naturais terrestres os produtores son as plantas. O medio físico destes ecosistemas caracterízase pola cantidade de auga que reciben ao longo do ano e pola temperatura. Algúns ecosistemas naturais terrestres son:

- Selva. As temperaturas son altas e chove moito. Son bosques moi densos, con árbores moi altas, e cunha cantidade e variedade de seres vivos.
- Bosque tépedo. As temperaturas son frías no inverno e suaves no verán, e as choivas, moderadas. Abundan as árbores de folla caduca e os animais migratorios.
- Sabana. As temperaturas son altas de día e baixas de noite. As precipitacións son escasas. Adoita haber unha época de choivas, nas que as precipitacións son torrenciais. A vexetación está formada principalmente por herbas, aínda que tamén se atopan árbores illadas
- Deserto frío. As temperaturas son moi baixas e as precipitacións son escasas, xeralmente en forma de neve. Hai moi pouca vexetación e os animais posúen unha grosa capa de graxa baixo a pel que lles protexe do frío. O ecosistema dos polos é un tipo de deserto frío.
- Deserto cálido. As temperaturas son moi altas de día e moi baixas de noite. Apenas chove. Hai moi pouca vexetación. Tanto as plantas como os animais son capaces de sobrevivir con pouca auga.

 

 

Os ecosistemas acuáticos: o compoñente principal é a auga, que pode ser doce ou salgada.A profundidade, a transparencia, a cantidade de osíxeno disolto na auga, a ondada e as correntes tamén son factores que inflúen nos ecosistemas

Nos ecosistemas naturais acuáticos, os produtores dos alimentos son as algas e as plantas acuáticas. Os factores máis importantes son a cantidade de sal e de osíxeno disolto na auga e a temperatura. Poden ser:
•Ecosistemas de auga doce como os ríos e os lagos. Os ríos son correntes permanentes de auga doce, mentres que os lagos son masas de auga doce.
•Ecosistemas de auga salgada. como os mares e océanos. Existen distintos ecosistemas mariños dependendo da profundidade.

 

 

 

 

 

 

2 Ecosistemas Humanizados:

 

O ser humano orixina ecosistemas caracterizados pola presenza de construcións, plantas cultivadas e animais adaptados a convivir coas persoas.
•Cidades e pobos: destacan pola existencia deconstrucciones, como edificios ou estradas e a presenza de seres humanos e animais: cans, gatos, pombas, etc.
•Os cultivos. Son terreos nos que as persoas plantan xeralmente unha única especie vexetal. Para lograr as condicións idóneas de humanidade e temperatura, pódense regar e estar cubertos de plásticos formando invernadoiros.
 

RELACIÓNS NUN ECOSISTEMA:

 

Entre os seres vivos dun ecosistema prodúcense distinto s tipos de relacións:
•Relacións intraespecíficas. Son as que se establecen entre os seres dunha mesma especie. Por exemplo, os gatos dunha mesma camada teñen unha relación intraespecífica coa súa nai, que os coida e alimenta.
•Relacións interespecíficas. Son as que se establecen entre os seres vivos de distinta especie. As relacións alimentarias, como as que existen entre a ra e o saltamontes do que se alimenta, son relacións interespecíficas.

 

 

 

Cadeas alimentarias.
Os saltamontes teñen unha relación alimentaria coas ras xa que lles serven de alimento, pero á súa vez, tamén ten unha relación alimentaria coas plantas, xa que se alimentan delas.
Estas tipo de relacións denomínanse cadeas alimentarias. Nelas, o primeiro elo adoita ser unha planta, xa que non se alimentan doutros seres vivos, senón que fabrican o seu propio alimento; o segundo elo é un herbívoro, que come plantas; e os seguintes elos son carnívoros, que se alimentan doutros animais.
Elementos das cadeas alimentarias
1 Os produtores, que son os seres vivos capaces de elaborar o seu propio alimento, como as plantas ou as algas. Chámanse así porque producen alimento mediante a fotosíntesis a partir da auga, os sales minerais, o aire e a luz do sol.
2 Os consumidores primarios, que son animais herbívoros.
3 Os consumidores secundarios, que son animais carnívoros e omnívoros.
4 Os descomponedores, que son as bacterias e os fungos, aliméntanse de restos procedentes dos demais seres vivos, como follas ou excrementos.

 

TAREFA:

Fai un debuxo dunha cadea trófica colocando en orde todos os elementos que interveñen en ela.

 

 

TAREFA:

Imos replicar un ecosistema natural nunha maqueta.

 

1 Escolle o ecosistema: terreste o acuático.

2 Define o tipo de ecosistema que queres replicar: bosque, mar, deserto...

3 Pensa na poboación de ese ecosistema.

4 Escolle os elemtos necesarios.

5 Completa unha ficha sobre o teu ecosistema.